Οι ρίζες του σύγχρονου Remix

Μουσικολογία: μόνιμη στήλη. Γράφει ο αρχισυντάκτης του music.net.cy και melodia.com.cy Μάριος Παπασάββας...

100 περίπου χρόνια πριν, ένας Ιταλο-Γερμανός πιανίστας και συνθέτης είχε γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Sketch of a new Aesthetics of Music». Στο βιβλίο αυτό ο ανήσυχος συνθέτης εξέφραζε την άποψη ότι ούτε λίγο ούτε πολύ η μουσική όπως την ξέρουμε έχει φτάσει σε ένα σημείο κορεσμού. Ότι υπήρχε να γραφτεί στα πλαίσια της κλασσικής αρμονίας είχε ήδη γραφτεί. Κάθε πιθανός συνδυασμός νοτών, συγχορδιών είχε ήδη χρησιμοποιηθεί. Για αυτό τον λόγο είναι, έλεγε το 1904 ο Busoni, απαραίτητο να στραφούμε στην σύνθεση του ίδιου του ήχου, να χρησιμοποιήσουμε δηλαδή άλλους, διαφορετικούς ήχους και ακούσματα.

Και αυτό ακριβώς κάναμε. Οι συνθέτες άρχισαν να χρησιμοποιούν ήχους από καμπάνες, κρόταλα, βαρέλια για να δημιουργήσουν νέα ακούσματα και να ξεφύγουν από το συνηθισμένο.

Στην προσπάθεια να ξεφύγουμε από το συνηθισμένο και να ανανεώσουμε τον ήχο που δεν μας κινεί το ενδιαφέρον πια, είναι που βρίσκεται η ουσία και ο λόγος ύπαρξης αυτού που σήμερα ονομάζουμε Remix.

Το remix είναι μια διασκευή ενός τραγουδιού, διαφορετική από την αρχική. Ο remixer χρησιμοποιεί την μίξη ως μέσο για να αφαιρέσει ή να προσθέσει στοιχεία, να πειραματιστεί με τον ρυθμό, να δώσει άλλο ύφος. Μερικοί remixers κάνουν ριζικές αλλαγές στην ενορχήστρωση του κομματιού και άλλοι πάλι πολύ λίγες. Σε πολλές περιπτώσεις τραγούδια που δεν είχαν και τόσο μεγάλη επιτυχία στην πρώτη τους κυκλοφορία, κατάφεραν να κερδίσουν το κοινό με την δεύτερη, remix-αρισμένη του εκδοχή.

Το remix δεν είναι κάτι καινούργιο. Ήδη από τις δεκαετίες του 1940 και 1950 μουσικοί παραγωγοί ασχολούνταν με την αναδόμηση μουσικών κομματιών κόβοντας και κολλώντας σε διαφορετική σειρά την μαγνητική ταινία στην οποία ήταν γραμμένα!

Οι νέες τεχνικές του remix άρχισαν αν εφαρμόζονται περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και έχουν τις ρίζες τους στην μακρινή Τζαμάικα. Στο νησί του Ειρηνικού υπάρχει μια τεράστια χορευτική παράδοση και μια πλούσια μουσική κληρονομιά με μουσικά είδη όπως ska, rocksteady, reggae και dub. Τις τελευταίες δεκαετίες λοιπόν ντόπιοι μουσικοί, ιδιοφυίες στην μίξη έβρισκαν τόπους να «ανασυντάσσουν» τραγούδια για να ικανοποιούν τις χορευτικές ανάγκες του κοινού τους. Παραγωγοί όπως οι Ruddy Redwood,King Tubby, Lee “Scratch” Perry έκαναν διάσημες διασκευές των reggae τραγουδιών τους χρησιμοποιώντας τεχνικές για κόψιμο ξεχωριστών οργάνων, αλλαγή του ηχοχρώματος και δημιουργώντας κάποια από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα εφέ (echo, reverberation, delay κλπ).

Παράλληλα στις ντισκοτέκ των μεγάλων πόλεων οι DJs προσπαθούσαν χρησιμοποιώντας τις τεχνικές remix να κρατήσουν το ενδιαφέρον στο κοινό τους και να κάνουν τον κόσμο να χορέψει περισσότερο.

Με την έλευση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών τα πράγματα πλέον είναι απλά και οι περιορισμοί ελάχιστοι. Κάθε παραγωγός μπορεί να δημιουργήσει τα πιο ακραία, ή τα πιο απλά εφέ και να τα χρησιμοποιήσει για να φτιάξει μια νέα εκδοχή ενός τραγουδιού.
 

Μάριος Παπασάββας
marios@scenariogroup.com